Friday, April 8, 2011

Jacques Brel


Այսօր ֆրանսիական երգարվեստի Դոն Քիշոտի ծննդյան օրն է:
Ժակ կամ Ժաք, ով ինչպես կուզի` Բրելը, իսկ լիարժեք անունը` Ռոմեն Ժորժ Ժակ Բրել, ծնվել է 1929թ.-ին, ապրիլի 8-ին, Բրյուսելում..   Jacques Breլ

Բրելի ստեղծագործությունները կարևոր դեր ունեն ֆրանսիական երգարվեստում: Մինչև օրս պահպանելով իրենց թարմությունն ու ժամանակի շունչը` հնչել ու շարունակում են հնչել տարբեր սերունդների շուրթերից :  
Dans le port d'Amsterdam ..
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ երգում են
Երազներն այն, որ գալիս
Ու տանջում են բաց ծովում:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ քնում են
Ինչպես դրոշ հնացած
Մռայլ ափի երկայնքով:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ մեռնում են
Լի գարեջրով ու ողբով
Դեռ լույս աղոտ չբացված:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ ծնվում են
Օվկիանի թրմության
Թանձր ու գաղջ օդի մեջ:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ ուտում են
Սփռոցի վրա ճեփ-չերմակ
Թփրտացող թարմ ձկներ
Եվ ցույց կտան նրանք ձեզ
Կայմի պարատ կտրատող
Հարստություն խժռող
Լուսին կրծող ատամներ
Դա զգում է ձուկն անգամ
Երբ նրանք կոշտ ձեռքերով
Ուտում, քաշում են ելի
Հետո ելնում քրքիջով
Աղմուկի տակ փոթորկի
Օրորվելով դուրս գնում
Շալվարները կոճկելով
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ պարում են
Փորերն իրենց քսելով
Պարող կանանց փորերին
Եվ պարում են, պտտվում
Հանց արևներ թքոտված
Աղեկտուր ճիչի տակ
Ակորդեոնի քրքրված
Ոլորում են իրար վիզ
Որ քրքիջը դառնա խենթ,
Մինչ հանկարծ շունչն է փչում
Ակորդեոնը ավերված
Այնժամ արդեն լուրջ տեսքով
Այնժամ հպարտ հայացքով
Մթից լույս տեղն է բրում
Ամեն նավազ իր զույգին:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ խմում են
Որ խմում են, հա խմում
Խմում կրկին ու էլի
Նրանք կենացն են խմում
Ամստերդամի, Համբուրգի
Եվ այլ տեղի կույսերի
Խմում կենացն այն կանանց
Որ իրենց գեղ մարմինն ու
Պատիվն են տալիս նրանց
Մի կտոր ոսկու դիմաց
Եվ երբ հարբած են շատ պինդ
Տնկում քթների երկինք
Սրբում են քիթն աստղերով
Միզում ինչպես ես եմ լալիս
 Կանանց վրա դավաճան:



 La tendresse /   Քնքշանք  


մի քիչ քնքշանքի համար կտայի գանձերն այն բազում, 
որ շոյում է դևը չար իմ փողերի սնդուկում,
հավատո~ւմ ես իմ սիրուն,
որ նավաստին ծովափին իմ քսակն է դատարկում,
որ գանձերն իր նվիրի արքայադստերն այն սուտ
քնքշանքի համար զուտ :


մի քիչ քնքշանքի համար ես կթողնեի արբեցում
կփոխեի դեմք ու կերպար, ես կփոխեի իմ լեզուն,
հավատո՞ւմ ես իմ սիրուն,
որ երգերի բարձունքում շատ կայսրեր ու երգիչներ
հաճախ թողնում են լքում զորություն գանձ անհամար
մի քիչ քնքշանքի համար :

մի քիչ քնքշանքի դիմաց ժամանակն այն կընծայեի,
որ ամառն իր ավարտած ջահելությունից է մնում,
հավատո՞ւմ ես իմ սիրուն,
որ երգն է իմ բարձրանում դեպ ժանյակն այդ լուսավոր,
որ պարում է ճակատիդ հակված դեպ կողմն իմ անճար,
մի քիչ քնքշանքի համար..
 /Թարգմ.` Ս. Չիլոյան/



  Dors Ma Mie  /   Քնիր, սիրելիս


… քնիր սիրելիս դրսում գիշերը սև է,
քնիր սիրելիս, բարի գիշեր,
քնիր սիրելիս, սա մեր վերջին գիշերն է,
քնիր սիրելիս ես մեկնում եմ… 

/թարգմ. Հ.  Հարությունյան/

  Les vieux Ծերերը

ծերերը չեն խոսում կամ խոսում են սակավ այն էլ աչքի պոչով,
հարուստ են թե աղքատ ունեն լոկ պատրանքներ և մի սիրտ երկուսով,
նրանց տունը ծոթրին երիցուկ է բուրում և փոշոտ բառ ու բան
և Փարիզն անգամ մի գավառ է դառնում, երբ որ ծեր ես այդքան…..

….ծերերը չեն երգում, դաշնամուրն է լռում ու գրքերն են քնած
մեռել է տան կատուն ու գինին տոնական չի ջերմացնում նրանց,
ծերերը չեն շարժվում իրենց կնճռոտ քայլքով իրենց նեղ աշխարհում
անկողնուց պատուհան անկողնուց բազկաթոռ ճամփան են լոկ կտրում…

…ծերերը չեն մեռնում մի օր քուն են մտնում և քնում շատ երկար
Իրարու ձեռք բռնած վախենում են կորչել, բայց կորցնում են իրար…

/Կրճատումներով, թարգմ. `Պ. Թյուրաբյան/

 


3 comments:

  1. հավես ա, ամեն տեղ մի երգ ես դրել :)
    իսկականից որ շնորհավոր

    ReplyDelete
  2. Բյուր, այ հիմա, իսկականից շնորհավոր,...արդեն կիսատները լրացրեցի,,, չնայած էլի քիչ ա Բրելի համար

    ReplyDelete
  3. ես էլ մտել եմ էսօր, զգում եմ՝ ինչ-որ շատ են երգերը: մտածում եմ՝ ինչ անջո եմ, որ էն ժամանակ չեմ նկատել :))))
    էս les vieux-ն պիտի դասի ժամանակ անեինք ՖՖ-ում, էն էլ տենց էլ մնաց

    ReplyDelete