Monday, September 29, 2014

Festival de musique baroque d'Ambronay 2014: Célébrations !



Ամբրոնեյի փառատոնը շարունակում է սովորության համաձայն յուրաքանչյուր աշուն բարոկկո երաժշտության սիրահարներին նվիրել փառատոնային տպավորիչ օրեր: Այս տարին  բացառիկ է՝  նշվում է Մշակութային Հանդիպման Կենտրոնի (centre culturel de rencontre) 10 ամյակը և փառատոնի հրատարակման 35 ամյակը:
Ասել է , թե՝  2014թ.-ի փառատոնը տեղի է ունենում Celebrations խորագրի ներքո:

Անվանումը տոնական է և նպաստում է իսկապես ամբողջովին վայելել տոնը : Ընտրված ծրագիրն էլ բացառիկ է՝ Յոհան Սեբաստիան Բախ՝ Կիրք ըստ սուրբ Հովհաննեսի, Վիվալդի՝ Տարվա եղանակներ, Մոցարտ՝ Ռեքվիեմ , Հենդել՝ Իսրայելը Եգիպտոսում օրատորիան..
Ամբրոնեյի փառատոնը հատկանշական է նաև նրանով, որ ամեն տարի բարոկկո երաժշտության սիրահարներից բացի, իր շուրջն է հավաքում նաև բազմաթիվ կամավորների, ովքեր մեծ սիրով միանում են՝ իրենց ներուժը ներդնելով փառատոնի իրականացման մեջ:
Ինտենսիվ եռանդ, պատրաստակամ նվիրվածություն և գործին վարպետորեն տիրապետում. անհնար է չնկատել անձնակազմի պրոֆեսիոնալ աշխատանքը :
 Բացի այդ նաև ակնհայտ է երաժշտական կողմը՝  ժանրերի բազմազանությունը՝ բարոկկո, ջազ, տանգո, երգչախմբային, դասական երաժշտություն.. միաձուլված մշակույթային տարբեր նախագծերի և միջնադարյան բացառիկ կառույցների աքուստիկային:
Saint-Maurice-de-Gourdans 
2014թ.-ին  համերգները նույնպես բազմաթիվ էին և բաղկացած էին 4 week-end –ից, փառատոնը սեպտեմբերի 12-ից մինչև հոկտեմբերի 5-ն է:
2-րդ week-end-ի բացումը եղավ սեպտեմբերի 18-ին Ռոն Ալպ տարածաշրջանում սփռված փոքրիկ գյուղերից մեկի Saint-Maurice-de-Gourdans 8-ից 15-րդ դարերի գոթիկ եկեղեցում : Այն նվիրված էր Կարլ Ֆիլիպ Էմանուել Բախի՝ Յոհան Սեբաստիան Բախի երկրորդ որդու մահվան 300 –րդ տարելիցին, ով իր ժամանակաշրջանի նույնքան մեծ կոմպոզիտորներից էր:
Saint-Maurice-de-Gourdans
Համերգի ժամանակ Ալին Զիլբերայխի կատարմամբ՝ կլավեսին, ֆորտեպիանո (Aline Zylberajch- pianoforte & calvecin) հնչեց Կ. Ֆ. Էմ. Բախի ստեղծագործություններից ընտրված հրաշալի փունջ և զուգահեռ ներկայացվեց կոմպոզիտորի ստեղծագործական ուղին ու պատմությունը:

Aline Zylberajch (Saint-Maurice-de-Gourdans)
Եկեղեցու հնադարյան պատերի մանրանկարչության, ֆորտեպիանոյի ու կլավեսինի ձայնի համադրությամբ, բարոկկո երաժշտությության ակուստիկ ձայնը հաճելի էր հանդիսատեսին:
Saint-Maurice-de-Gourdans
 Իսկ հաջորդ օրը համերգը նվիրված էր հենց Յոհան Սեբաստիան Բախին,  “ Concert etranger” օտարերկրացի երիտասարդ երաժիշտներից բաղկացած երգչախումբը, որը Փարիզից է ու ղեկավարում է դիրիժոր Իտայ Ժեդլեն (Itay Jedlin), ներկայացրեց Բախի “Կիրք ըստ սուրբ Հովհաննեսի” (Passion Selon Saint Jean) գրքույկ Բարթոլդ Հենրիխ Բորկի (Barthold Heinrich Brockes) , Քրիստիան Հենրիխ Պոստելի (Christian Heinrich Postel)և Քրիստիան Վեյզի (Christian Weise) հոգևոր սփիրիչուելս պոեզիայի հիման վրա, ինչպես նաև մի քանի լյութերական խմբերգության 16-րդ և 17-րդ դարերի և Ավետարան ըստ Հովհաննեսի կտորից (Evangile de Jean):
“ Concert etranger-Passion Selon Saint Jean
Այս ստեղծագործությունը Բախը ձեռնարկել է 1723թ.-ին, առաջին անգամ այն կատարվել է հաջորդ տարի Լայպցիգի Սուրբ Թոմաս եկեղեցում, հետո այն ներկայացվել է մի քանի անգամ փոփոխված տարբերակով բախի մահվանից առաջ:
 
Itay Jedlin
Տպավորիչ էր Les Musiciens du Louvre Grenoble Le Son du Ciel et des Ténèbres ջազ բարոկկո համերգը ֆրանսիական  խմբի կատարմամբ՝ համադրված դասական երաժշտության և ջազային իմպրովիզացիոն էլմենտների  հետ : Որը տեղի ունեցավ Ամբրոնեյի վրան-համերգասրահում Chapiteau d’Ambronay. Բացումը  Դոմենիկո Սկարլատտիի Սիմֆոնիա N3-ով էր:
Jazz Baroque©Denis Rideau
Դասական երաժշտության գործիքների բարոկկո հնչյունների, ռոքի անբաժան հարվածային գործիքի հարվածների և սաքսոֆոնի ջազային իմպրովիզացիոն էլեմենտների միախառնումը շատ հետաքրքիր արդյունք էր ստացել: Գուցե սա ջազային երաժշտությունից հեռու մարդու ականջին մի փոքր տարօրինակ թվար, բայց կարծես ջազը նպաստել էր երաժշտական գործիքների մի տան դեմի ՝ ջութակ, ալտ, թավջութակ, կոնտրաբաս, բաս, կլավեսին, դաշնամուր, կլառնետ, սաքսոֆոն, հարվածային գործիքներ ու բորոկկո ջազ երաժշտության իմպրովիզացիա դասական հայտնի կոմպոզիտորի ստեղծագործություններից՝ Հենդել, Գլյուկ, Ֆալվետի.. : 
Մի խոսքով հրաշալի համերգային ելույթ՝ ջազի ու բարոկկոյի երկխոսությամբ: 

Les Musiciens du Louvre Grenoble 
Հաճելի երեկո եղավ կրկին Ամբրոնեյի վրան-համերգասրահում` Chapiteau d’Ambronay-ում, այս անգամ Կակտուս երաժշտական հեքիաթ-ներկայացումն էր, որի թեման բացակայությունն էր: Այն հանդիսատեսին ընկղմում էր մի փոքրիկ տղայի երևակայական աշխարհի մեջ, ով պիտի հաղթահարեր իր վախերը:
 
Cactus©Paul Pascal
Cactus
- մամա, շըըը՜շ, բայց մամա, շըըը՜շ.. , - այսպես էր սկսվում հեքիաթը: 
Բարոկկո երաժիշտների ու երգիչների, տենորի ու սպորանոյի, երաժշտական գործիքների՝ ֆլեյտայի, ալտի, ջութակի, գամբայի, ուդի գերակշռող միջավայրում հեքիաթասածը ներկայացումը դնում է պոետիկ հարթության վրա և պատմում փոքրիկ տղայի՝ Լեոյի մասին: 
Իսկ երաժշտությունն ու արտիստների բեմական ներկայացումը օգնում են հեքիաթասածին ավարտին հասցնել  հեքիաթի պատմությունը՝ փոքրիկ Լեոյի վախերի մասին:
Cactus
2-րդ րդ week-end-ի փակումը եղավ Հենդելի "Իսրայելը Եգիպտոսում" հայտնի օրատորիայով՝ Անգլիայից ժամանած ինտերնացիոնալ երաժիշտներից բաղկացած նվագախմբի և երգչախմբի կատարմամբ, խմբավար և դիրիժոր՝ Ռոյ Գուդմեն : 

Համերգը 3 մասից էր բաղկացած: Առաջին մասը կոչվում էր “Իսրայելցիների ողբը Հովսեփի մահից հետո “ (Լamentations de Israélites à la mort de Joseph): Այն թաղման օրհներգ էր, նվիրված Կարոլին թագուհուն 1937թ.:

Le Concert Lorrain - ©Benjamin de Diesbach ext 3
2-րդ մասը կոչվում էր  “Փախուստ” (L’Exode), իսկ 3-րդ մասը Կանտատ Մովսեսին` Le Cantique de Moise:
 Ամբրոնեյի փառատոնը, շարունակելով պահպանել իր ավանդույթը, Լիոնում նույնպես տարածեց բարոկկոն, այս անգամ Մոցարտի Ռեքվիեմը:



Դե ինչ, խորագրին չդավաճանելով, տոնական տրամադրությամբ գինու գավաթով նշում ենք Ամբրոնեյի փառատոնի 35- հոբելյանական տարին և ասում` մեր շնորհավորանքները: 
Մինչև հաջորդ տարի:

Ռուզան Պետրոսյան
Ֆրանսիա (Ամբրոնեյ)
2014թ.


Friday, September 5, 2014

Damien Saez - Je suis un étranger


 Դամիան Սայեզը ֆրանսիացի հեղինակ կատարող է, կոմպոզիտոր և գործիքավորող, և ֆրանսիական երգարվեստում ունի երկրպագուների մեծ բանակ: 
 Իր երգերով նա բողոքում է աշխարհում տեղի ունեցող անարդարություններից, երգում սիրո, մահվան, հիասթափության, կյանքի, իրականության մասին:
 Նա ներկայանում է տարբեր ժանրերում՝ ֆրանսիական ռոք, ալտերնատիվ ռոք, ֆրանսիական շանսոն:

 Հայրը իսպանացի է, իսկ մայրը Ալժիրից: Դամիանը 3տ. էր, երբ ծնողները բաժանվում են: Նրանք ապրել են Մարսելում, այնուհետև տեղափոխվել Դիժոն, որտեղի կոնսերվատորիան էլ ավարտել է: Սկզբում Դամիանը երգում էր հայտնի ռոք խմբերի երգերը՝ Pink FloydU2 ou Led Zeppelin, այնուհետև որոշեց հանդիսատեսին ներկայանալ հենց իր ստեղծագործություններով:

 Հիմնականում Դամիանն ազդվել է Noir Désir ֆրանսիական ռոք խմբի և հատկապես Jacques Brel-ի երգերից, սակայն ինչպես խոստովանում է՝ չկա նմանություն իր և Բրելի միջև: Ուղղակի նա իմ ուսուցիչն է եղել:  Երբ ես մի երգ եմ գրում նրա մասին եմ մտածում, միայն թե իմ գրածն ավելի ժամանակակից է լինում:

 Ես օտարերկրացի եմ (Je suis étranger) երգը գրել է 2012թ.-ին: Որտեղ ներկայացնում է օտարերկրացի էմիգրանտի կյանքը:

 Օտարերկրացի եմ

 երազները քաղցր Ֆրանսիայի,
 երեխաները աքսորի,
 արտագնա չարտերները
 քաղաքական ապաստանների,
 համերաշխությունն այստեղ
 բաղձանքի տեսք ունի:
 քո դաստակի ժամացույցը
 թռցնում եմ գրպանս
 ֆինանսական արքան քաջարի 
 և ցինիկ ժպիտը,
 մենք կառուցում ենք պատեր
 դու կառուցում ես ապագա՝
 անկլավի քաղաքներում,
 վախ՝ մետրոներում,
 ստրուկների երգերի ներքո,
 թռչունների թևերի տակ:

 ես օտարական եմ,
 փոթորիկն է իմ երկիրը,
 ես չունեմ գումար,
 ճանապարհն է իմ ընկերը:

 մենք քաղաքակրթությունն ենք
 դու՝ Կալեի ճամբարները,
 մենք՝ հիասթափությունը,
 դու՝ բետոնե բանակներ,
 մենք՝ չափազանց հին մշակույթ,
 դու՝ փոքրիկ բանվորը քաղաքի,
 ամրագրել մեզ, անշուշտ,
 դու՝ թիթեղյա քաղաքների դժոխք,
 մենք՝ արծաթե բաբելոնի գործընկերներ,
 մենք՝ մարմնավաճառներ,
 դու՝ գարնան աչք,
 մենք՝ տեղի գողեր,
 դու՝ բռնապետության որդի՝
 մեր նավթերի,
 դու՝ անձրևաջուր խմող..

 ես օտարական եմ,
 փոթորիկն է իմ երկիրը,
 ես չունեմ գումար,
 ճանապարհն է իմ ընկերը,
 ես օտարական եմ,
 և այդպիսին է իմ ճանապարհը, 
 ես այրել եմ իմ թղթերը, 
 ես կիսում եմ իմ գինին:

 աղբը հավաքելու համար
 աշխատում ես դու լուսաբացին,
 մենք նայում ենք երկնքին,
 դու ոլորում ես մարմինդ,
 հույսը նկուղում է,
 դու՝ քրտինքի մեջ կորած,
 ստրուկների երգերի ներքո,
 շահույթն անսիրտ է:

 բոլորն՝ առանց թղթի,
 բոլորն՝ անօթևան,
 բոլորն՝ օտարանդու որդիներ,
 բոլորը՝ հրդեհի զավակներ:
 ասա՛, ինչու՞ քացր ֆրանսիա,
 ես տեսնում եմ միայն անբարեկրթություն,
 ավելորդ ֆաշիզմ,
 երկիր մեր մանկության:

 ես օտարական եմ,
 հողն է մեր երկիրը,
 ես չունեմ գումար,
 ճանապարհն է իմ ընկերը,
 ես օտարական եմ,
 և այդպիսին է իմ ճանապարհը,
 ես այրել եմ իմ թղթերը,
 ես կիսում եմ իմ գինին..

 թարգմանեց՝
 Ռուզան Պետրոսյանը