Friday, June 27, 2014

Barbara - Göttingen


իհարկե սա Սենան չէ
ոչ էլ Վենսենյան անտառը,
բայց ամեն դեպքում շատ գեղեցիկ է
Գյոթինգենը, Գյոթինգենը՜..

Երբևէ չէի պատկերացնի, որ Բարբարայի այս երգը մի օր էլ ինձ կտանի Գյոթինգեն : Կգնամ , բայց կմոռանամ երգի մասին : Որովհետև անծանոթ քաղաքների անունները չեմ հիշում : Ու ինչպես միշտ, սովորությանս համաձայն, կսկսեմ ամենուր ֆրանսիական  մշակույթ փնտրել, ամեն ինչի մեջ փոքրիկ Փարիզը տեսնել: Ու մագնիսի պես դրանք կձգվեն կողքս, ես էլ ինքնագոհ կշարունակեմ սիրել իմ հորինած այս խաղն ու խաղալ այն, որովհետև այստեղ ես միշտ հաղթողն եմ :
Այդպես էր եղավ. Գյոթինգենում ճիշտ է չհանդիպեցի ոչ մի ֆրանսախոսի, բայց փոխարենը բացահայտեցի կարևորը՝ ֆրանսիական երգարվեստի իմ սիրած կատարողներից մեկի՝ Բարբարայի փողոցը՝ Բարբարաշտրասսեն: 


1964թ. Բարբարան Էքլյուզ բարի աստղն էր (L'Ecluserestaurantbar à vin en France): Երգչուհուն լսելու համար, այնտեղ էր միշտ գալիս Սիբիլլ Պենկեր անունով երիտասարդ մի գերմանուհի: Նա կարծում էր, որ Բարբարայի յուրահատկության շնորհիվ է բարը լի մարդկանցով, որի համար էլ, շատ էր ցանկանում , որ երգչուհին նաև Գյոթինգեն (Գերմանիա) գար: Ապրիլին Սիբիլլը նամակ է գրում Բարբարային, սակայն վերջինս մերժում է:
Այդ տարիներին պատերազմի հետքերը դեռ թարմ էին. Գերմանիան ճանկերի էր նման: Թեպետ Բարբարան վստահում էր Գյոթինգենին, սակայն միանշանակ դեմ էր գնալուն: 

Հրեայի ընտանիքում ծնված երգչուհին, պատերազմի ժամանակ թաքնվում էր, որպեսզի խուսափեր ոչնչանալուց:
Սակայն հանկարծ որոշում է մտածել Սիբիլլի հրավերի մասին, և որոշումը կտրուկ փոխում: Ոչ այնքան բարձր տրամադրությամբ, նա հայտարարում է հուլիսին Գերմանիայում երգելու իր վճռական համաձայնության մասին :

Ժամանման հարթակում երգչուհուն մեծ ուրախությամբ դիմավորում է Հանս-Գունթեր Կլեյնը, որը « Junges Theater » թատրոնի գեղարվեստական  ղեկավարն էր:

Բարբարան դեմքը ծածկել էր, և ներքուստ անհանգիստ էր:
Հանս-Գունթերն առաջարկում է նախքան թատրոն գնալը, քաղաքով մի փոքր զբոսնել, քանի որ այդ ամսին այն շատ գեղեցիկ էր: Սակայն Բարբարան անհանգիստ մերժում է, ասելով, որ ինքը միայն թատրոնն է ուզում տեսնել:
Առաջին օրը երգչուհու համերգը խափանվում է: Ցուցարարները մտնում են նաև թատրոն և դաշնամուրը տեղահան անում: Դա անակնկալի է բերում երգչուհուն, և իր անհանգստությունն ու սառը վերաբերմունքը վերածվում տխրության: Սակայն Հանս-Գունթերն արագ մի բան է մտածում: Դահլիճում ներկա ուսանողների խումբը 22 ժամում թատրոն է բերում ծեր մի կնոջ սև դաշնամուր:
Չնայած երգչուհու նախնական սառը վերաբերմունքին, այնուամենայնիվ, հանդիսատեսը նրան շատ ջերմ է ընդունում և համերգն անցնում է օվացիաների ներքո:
Հանս-Գունթերն առաջարկում է երկարացնել պայմանագիրը. երգչուհին ևս մեկ շաբաթ էլ է մնում Գյոթինգենում: Այդ ընթացքում հասցնում է սիրել քաղաքը, զբոսնել, ուսումնասիրել այն..


« Junges Theater » in Gottingen
Պայմանագրի ավարտի օրը, մեկնումից առաջ, Բարբարան բեմից կարդում է Գյոթինգնենին նվիրած իր քառատողը.

…« Bien sûr, ce n’est pas la Seine,
Et c’est loin du pont de Suresnes,
Mais c’est bien joli tout de même
A Göttingen, à Göttingen »…

Փարիզ վերադառնալիս այն դառնում է երգ, որը միշտ հետևում է նրան: Բարբարան ամենուր բոլոր իր համերգներին երգում այն: 2003թ-ի հունվարին ֆրանկո-գերմանական ընկերության 40-րդ տարեդարձի տոնի ժամանակ կանցլեր Գերհարդ Շրյոդերը երգից մեկ քառատող է կարդում , դիվանագիտական շրջանակներում որպես անսովոր ժեստ .
« Oh, faites que jamais ne revienne
Le temps du sans et de la haine
Car il y a des gens que j’aime
A Göttingen, à Göttingen »

2001թ-ին Գյոտտինգենում բացվում է Բարբարայի անվամբ փողոց՝ Բարբարաշտասսե..
երգը գերմաներենով այստեղ՝
https://soundcloud.com/ruzan-petrosyan-1/barbara-gottingen-deutsch-franzosisch



« Il était un piano noir : Mémoires interrompus » վերնագրով ինքնակենսագրության մեջ երգչուհին գրում է.
"Գյոթինգենում բացահայտեցի այն տունը, որտեղ Գրիմ եղբայրները գրել են մեր մանկության հայտնի հեքիաթները: Դա թատրոնին կից փոքրիկ մի այգի էր, որտեղ մեկնմանս վերջին կեսգիշերին խզբզում էի իմ "Gottingen" -ը:
Ես ներողություն եմ խնդրում, որ երգի բառերը մեկնաբանեցի ոչ այնքան լավ տրամադրությամբ: Սակայն այն վերջնական տեսքի բերեցի Փարիզում: Ուրեմն այս երգի համար պարտք եմ Հանս-Գունթերի համառությանը, տասը ուսանողներին, ծեր տիկնոջ անհանգստությանը և Գյոթինգենի շեկ փոքրիկ երեխաներին.. "



Երգը նվիրված է Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի հիշատակին, որ բաժանում էր Ֆրանսիան և Գերմանիան: Հատկապես երեխաների համար, ովքեր մահացել էին պատերազմի ժամանակ: Այն նաև օրհներգն է Ֆրանս-Գերմանական բարեկամության:  


Գյոթինգենը

իհարկե սա Սենան չէ
ոչ էլ՝ Վենսենյան անտառը,
բայց ամեն դեպքում գեղեցիկ է շատ
Գյոթինգենը, Գյոթինգենը՜

չկան նավահանգիստներ և ոչ էլ մեղեդիներ՝ հին,
ոմանք հառաչում են, ոմանք` թափառում,
բայց մեկ է այստեղ սերը ծաղկում է ապրում
Գյոթինգենում Գյոթինգենում

կարծում եմ, նրանք ավելին գիտեն, քան մենք
Ֆրանսիայի թագավորների պատմությունից.
Հերման, Պետրոս, Հելգա, Հանս
Գյոթինգենում Գյոթինգենում

և ոչ ոք չի նեղանում
բայց մեր մանկության հեքիաթները
" կար մի ժամանակ"-ով էին սկսվում
Գյոթինգենում, Գյոթինգենում:

Իհարկե մենք ունենք Սենա գետ
և հետո մեր Վենսենյան անտառը,
բայց աստված իմ, որքան գեղեցիկ են
Գյոթինգենում, Գյոթինգենում վարդերը՜

մենք ունենք մեր խամրած առավոտները
և Վարլենյան մոխրագույն հոգին
նրանցը նույնպես նույն մելանխոլիան է
Գյոթինգենում Գյոթինգենում:

երբ նրանք ոչինչ չգիտեն ասել
մնում են այնտեղ և ժպտում մեզ
բայցևայնպես, մենք հասկանում ենք նրանց
շեկ երեխաներին Գյոթինգենի

այնպես որ նրանք, ովքեր զարմանում են
և մյուսները, ովքեր ինձ ներում են,
բայց երեխաները նման են
Փարիզում թե Գյոթինգենում:

օ՜հ .. երբեք չեն վերադառնա
ժամանակն արյան և ատելության,
քանի որ կան մարդիկ,
որոնց ես սիրում եմ
Գյոթինգենում, Գյոթինգենում 

և երբ կհնչեր ահազանգը,
եթե պետք էր վերցնել զենքերը 
իմ սիրտը կլցվեր արցունքով
Գյոթինգենի համար Գյոթինգենի համար..

բայց, ամեն դեպքում, շատ գեղեցիկ է
Գյոթինգենում, Գյոթինգենում..

թարգմանեց՝ Ռուզան Պետրոսյանը

Հ.Գ.- Այսօր այս կատարումը շարունակվում է սիրված լինել և տարբեր երգիչներ մեկնաբանել են այն յուրովի՝ Կարլա Բրունին , Լարա Ֆաբիանը, Պատրիկ Ֆիորին..և այլն   




Thursday, June 26, 2014

International Handel Festival Göttingen 2014


Գյոտտինգենը Գերմանիայի Ներքին Սաքսոնիայի երկրամասի մարզերից է, որի կենտրոնը հենց Գյոտտինգենն է : Հազարամյա քաղաքը , գրավեց ինձ իր պատմական տներով, եկեղեցիներով ու բազմաթիվ պուրակներով ու կանաչապատման եզակի պատկերներով: Այստեղ ամենուր ուսանողներ են, այն ուսանողական քաղաք է, հայտնի է Ջորջ Ավգուստի անվան համալսարանով : Այստեղ սովորում են տարբեր երկրներից եկած ավելի քան 25 000 ուսանող :


Գյոտտինգենում կյանքը հանգիստ է ու հետաքրքիր: Առաջին անգամ այցելողի աչքից չի վրիպում սրճարանների, բարերի, երաժշտական ակումբերի մեծ ընտրությունը : Ուսանողների ակտիվության շնորհիվ Գյոտտինգենը նոր շունչ է ստանում ու միշտ երիտասարդ է: 
Առաջին օրը սիրեցի քաղաքը: Եթե նկարեի այն, միանշանակ կանաչ կլիներ: Սիրուն են Գյոտտինգենի երիտասարդները, նրանց մեջ լիքը կյանք կա ու փոխանցում են այն քաղաքին: Սիրալիր են անցորդները, շատ են հեծանվորդները, շեկ են երեխաները, մոտավորվող են բադերն ու  վայրի աղավնիները.. 
Այն մշակութային քաղաք է . գերմանական թատրոնն իր համերգային դահլիճով, սիմֆոնիկ նվագախումբը, ինչպես նաեւ բազմազան մշակութային ծրագրեր, փառատոններ:

Գյոտտինգենի մշակութային կյանքի կարևոր մասնիկներից է համաշխարհային ճանաչում վայելող Հենդելի միջազգային փառատոնը, որը հիմնադրվել է 1920 թ –ին:
Սովորաբար երաժշտական փառատոնները տեղի են ունենամ այն վայրերում, որտեղ կոմպոզիտոները անցկացրել են իրենց կյանքի զգալի մասը կամ իրենց ծննդավայրն է : Օրինակ Բախի փառատոնը Լայպցիգում, Մոցարտինը՝ Զալցբուրգում..
Գյոտտինգենի փառատոնը բացառություն է, քանի որ Հենդելը երբեք չի ապրել այս քաղաքում:
Սակայն 1931թ.-ին Գյոտտինգենում հիմնվել է Հենդելյան միություն, դեռ ավելի վաղ 20-ականներին, կոմպոզիտորի մահից հետո հնչեցվել է նրա օպերեները "Ռոդելնիդա", "Հուլիոս կեսար".. 
30 տարիների ընթացքում Գյոտտինգենի փառատոնը կոմպոզիտորի ծննդավայր Հալլեում ֆորումներ էր ունենում:
 Արդյունքում մինչև 20-րդ դարը ստեղծվեց Հենդելի օպերաների ու օրատորիաների ձայնագրություններից կազմված մի կատալոգ, որոնց մի մասը արված էին հենց Գոտտինգենում  փառատոնի օրերին :
2012թ. Փառատոնի պոստ-արտ ղեկավարը եղավ բրիտանացի դիրիժոր և կլավիսինահար Լորանս Քյումինգը , ով 1999թ.-ին Լոնդոնի Հենդելի փառատոնի երաժշտական ղեկավարն էր նաև : Եվ իզուր չէր, որ հենց այդ թվականին փառատոնը ունեցավ մեծ հաջողություն և ճանաչում: Շուրջ 18 000 այցելու ներկա եղան փառատոնի ավելի քան 80 միջոցառումներին : Տարեկան գագաթնակետը փառատոնի Հենդելի  օպերաներ են :

FARAMONDO International Handel Festival Göttingen 2014

Հաճելի էր նաև ինձ համար առաջին անգամ լսել և դիտել Ջորջ Ֆրեդերիկ Հենդելի "Ֆարամոնդոն" Deutshes Theater-ի դահլիճում, որտեղ օպերային թատրոնի արտիստների դերասանական  խաղը, վոկալը, բեմադրությունը և սիմֆոնիկ նվագախմբի համատեղ ելույթը դահլիճում գեղեցիկ մթնոլորտ հաղորդեցին և հանդիսատեսին տեղափեցին ֆարամոնդոնյան ժամանակաշրջան :  
Բոլոր դերասանների խաղն ու վոկալը հրաշալի էր, սակայն անհնար է չառանձնացնել երիտասարդ դերասանուհի, օպերային երգչուհի Էմիլի Ֆոնսի թատերական և վոկալային տվյալները, ով վարպետորեն մարմնավորում էր Ռոզիմոնդային սիրահարված ֆարամոնդոյին:

Գյոտտինգենյան փառատոնի երաժշտական ներկապնակը ներդաշնակորեն միահյուսված էր ջազային, ռոք, ժամանակակից, դասական և եկեղեցական երաժշտությամբ:

Ռուզան Պետրոսյան


P.S.- չէի կարող անտարբեր անցնել Գյոտտինգենին նվիրված երգի կողքով, որի հեղինակը ֆրանսիացի հեղինակ կատարող Բարբարան է: Երգի մասին կարդացեք այստեղ՝ Barbara- Gottingen