Diane Tell " Si j'étais un homme''

 

Կանադացի հեղինակ- կատարող, կոմպոզիտոր, երաժիշտ , պրոդյուսեր, ռեժիսոր: Ծնվել է Քվեբեկում: Բացի անգլերենից, նաև ֆրանսերեն է երգում: Համագործակցել է ֆրանսիացի հայտնի երգահանների հետ:  Թողարկել ֆրանսիական երգերից բաղկացած ձայնասկավառակներ:  Սակայն Դայանի կատարումներից առանձնանում է "Si j'étais un homme''   երգը, որը 1979թ.-ին գրվեց , իսկ հաջողություն ունեցավ 1982թ.-ին:

80-ականների սկզբին, երգչուհին Ռադիո Կանադայի կողմից ընտրվեց Բելգիայում տեղի ունեցող Ֆրանսիական երգի ամենամյա փառատոնին՝ ներկայացնելու իր երկիրը՝ Կանադան: Այդ առիթով էլ գրվեց այս երգը, սակայն քննադատների պատճառով այն անհաջողություն ունեցավ և առաջին իսկ փուլից դուրս մնաց: 
Սակայն ինչպես ասում են՝ անիվը պտույտ կատարեց, և արդյունքում հենց այս երգը դարձավ երգչուհու երգացանկից ամենասիրվածն ու հայտնին, ինչպես նաև՝ ամենաքննադատվողը:

Ի դեպ, ֆեմինիզմը նույնպես չշրջանցեց այն, և իր տեղը գտավ բլյուզում: Տարբեր կատարողներ սկսեցին իրենց երգերում չեղյալ հայտարարել գենդերային անհավասարությունն ու  հայրիշխանական մոդելը: մի մասի երգերում հերոսը կրքոտ կինն էր, ով փնտրում էր իր տղամարդուն: Իսկ ահա Դայան Թելլը երգում էր կրքոտ կնոջ ցանկության մասին, որն ավելի շատ արական էր, դրանով ցույց տալով սեռական հեղափոխության բացահայտումները, որն ավելի ակներև էր Հյուսիսային Ամերիկայի հիպպիական շարժման ժամանակ, և դա կարծես հաստատում էր, որ Ֆրանսիան այդ ամենից տեղյակ է:

եթե ես տղամարդ լինեի

եթե տղամարդ լինեի
ես կլինեի կապիտանն այն նավի՝
կանաչ-սպիտակ
հազվադեպ էլեգանտ
և ամուր էբենոսափայտի նման
չափազանց վատ եղանակի համար

քեզ կտանեի ճամփորդության
տեսնելու լավագույն երկրներն աշխարհի
ծովափին քեզ հետ սեր կանեի
ու ամեն մի վայրկյանը կվայելեի
ուր իմ թմրած մարմինը կայրվեր
մինչև որ քո գրկում կհանգչեի ու կքնեի

բայց
ես կին եմ,
և երբ կին են
նման բան չեն ասում միմյանց

ես քեզ կնվիրեի գեղեցիկ զարդեր
ծաղիկներ բնակարանիդ համար
օծանելիք որ քեզ կխենթացներ
ու անմիջապես Միլանի մոտ,
Բերգամո կոչվող քաղաքում 
քեզ համար վիլլա կկառուցեի

բայց
ես կին եմ
և երբ կին են
նման բաներ չեն գնում իրար

պետք է ասել ժամանակները փոխվում են
այսօր յուրաքանչյուրն իր համար է
նման հնացած սիրո պատմությունները
միայն ֆիլմերում են հանդիպում
դառնում են տնտեսող
ցավալի է
ես կկարողանայի հրաշալի սիրել
մի քիչ ավելի շատ հումորով և քնքշորեն
եթե տղամարդիկ այդքան չշտապեին սիրուհիներ ունենալ
ահ, եթե ես տղամարդ լինեի!

քեզ կզանգեի ամեն օր
մենակ քո ձայնը լսելու համար
քեզ կասեի՝ իմ սեր
կպնդեի տեսնվեինք
ու կհորինեի մի ծրագրի 
երեկոյան գալլայի նման

բայց ես կին եմ
իսկ երբ կին են
նման բաներ չեն անում

պետք է ասել ժամանակները փոխվում են
այսօր յուրաքանչյուրն իր համար է
նման հնացած սիրո պատմությունները
միայն ֆիլմերում են հանդիպում
դառնում են տնտեսող
ցավալի է
ես կկարողանայի հրաշալի սիրել
մի քիչ ավելի շատ հումորով և քնքշորեն
եթե տղամարդիկ այդքան չշտապեին սիրուհիներ ունենալ
ահ, եթե ես տղամարդ լինեի!

..ես կլինեի ռոմանտիկ

թարգմանեց՝
Ռուզան Պետրոսյանը

David Gilmour- Je crois entendre encore

Երգը Ժորժ Բիզեի, եթե բառացի թարգմանեմ, կլինի՝  "մարգարիտների ձկնորսները", իսկ իրականում, հավանաբար այսպես է` " մարգարիտներ որոնողները" (Georges Bizet "Les Pecheurs de Perles", 1863)-  երեք ակտից բաղկացած օպերայից մի ակտ է: Այն կատարել են շատերը, սկսած` Պլաչիդո Դոմինգոյից..
Զարմացա երբ առաջին անգամ երգը գտա Փինք Ֆլոյիդի լիդեռներից՝ Դեյվիդ Գիլմոորի կատարմամբ՝ ֆրանսերենով :
Այն կոչվում է "je crois entendre encore"

հույս ունեմ լսել դեռ

հույս ունեմ նորից լսել
նուրբ ու հնչեղ ձայնը նրա`
արմավենիների տակ թաքնված,
նման աղավնիների երգի:

օ՜հ, գիշեր հմայիչ ,
Աստվածային հիացմունք
օ՜հ, հիշողություն հրապուրիչ
խելագար արբեցում,
քաղցր երազ:

հույս ունեմ նորից տեսնել
լույսերն աստղերի
երեկոյան տաք քամիներից
բացված երկար քողերը նրանց:

օ՜հ, գիշեր հմայիչ ,
Աստվածային հիացմունք,
օ՜հ, հիշողություն հրապուրիչ,
խելագար արբեցում,
քաղցր երազ

հրապուրիչ հիշողություն,
հրապուրիչ հիշողություն..

թարգմանեց՝
Ռուզան Պետրոսյանը

Edith Piaf - La belle histoir d'amour

Edith Piaf avec Georges Moustaki

1958թ.-ի փետրվարից մինչև 1959թ.-ի փետրվարն Էդիտ Պիաֆն ունենում է սիրո մի գեղեցիկ պատմություն ֆրանսիացի հեղինակ- կատարող, արմատներով հունա-իտալացի Ժորժ Մուստակիի հետ: Որի մասին էլ նա երգում է ՛՛ Սիրո գեղեցիկ պատմություն՛՛ երգում: Բառերի հեղինակն Էդիտն է, իսկ երաժշտությունը ֆրանսիացի երգահան-կատարող Շառլ Դյումոնինն է: 
Մուստակին 19 տարով փոքր էր Էդիտից, և նրանց սիրո պատմության ավարտը, կարծես թե, ճանապարհի ավտովթարն է լինում, որից Էդիտը առողջական լուրջ վնասվածքներ է ստանում, և որպես ցավազրկման միջոց, մորֆիից կախվածություն ունենում: 
1959թ. Նյու-Յորքյան շրջագայության ժամանակ Էդիտը համերգի ժամանակ բեմին ուշաթափվում է և կրում բազմաթիվ վիրահատություններ: 
Նա Փարիզ է վերադառնում առանց Մուստակիի. վերջինս Էդիտից հեռացել էր՝ լքելով նրան ճանապարհին: Այդ բաժանումը, երգչուհին ծանր է տանում և երգում իր տխրությունը:


 սիրո գեղեցիկ պատմություն

երբ տղամարդը գալիս է դեպի ինձ,
ես գնում եմ միշտ դեպի նա,
գնում եմ դեպի ու չգիտեմ ինչի,
քայլում եմ գիշերվա գրկում
ու փորձում մոռանալ քեզ,
որը վեր է իմ ուժերից
ես մասնատվում եմ
ու պատկանում եմ միայն քեզ:
չեմ մոռանա երբեք մեզ՝ երկուսիս,
ինչպես էինք միմյանց սիրում
ամբողջ գիշեր և ամբողջ օր,

սիրուն պատմություն՝ սիրո,
գեղեցիկ սիրո պատմություն..
ինչո՞ւ դու ինձ թողեցիր,
ես մենակ եմ արտասվում
բոլորովին մենակ եմ փնտրում:

մի օր, երբ ես սպասում էի
երկար էի սպասում
ես հույս ունեի
հույս ունեի
հույս ունեի..
դու չվերադարձար 
ես ըմբոստացա 
ես ընտելացա
ես գոռացի
արտասվեցի
մերժեցի
աղոթեցի..

ես չեմ մոռանա երբեք
մեզ՝ երկուսիս
ինչպես էինք սիրում միմյանց
ամեն օր
ամեն գիշեր
սիրուն սիրո պատմություն
սիրուն պատմութրուն՝ սիրո
ինչո՞ւ դու ինձ թողեցիր
ես մենակ եմ արտասվում
բոլորովին մենակով եմ փնտրում

երբ մի տղամարդն ինձ դուր է գալիս
ես միշտ համեմատում եմ,
և երբեք ինձ մոտ չի հաջողվում
հիմնավոր պատճառ տալ նրան.
դա քո ձայնն է, որ ես լսում եմ
քո աչքերն են, որ ես տեսնում եմ
քո ձեռքերն են, որ ես սպասում եմ
ես պատկանում եմ միայն քեզ

չեմ մոռանա երբեք
մեզ՝ երկուսիս
ինչպես էինք սիրում միմյանց
ամեն օր
ամեն գիշեր
սիրուն սիրո պատմություն
սիրուն սիրո պատմութրուն
ինչո՞ւ դու ինձ թողեցիր
ես մենակ եմ արտասվում
բոլորովին մենակով եմ փնտրում

հույս ունեմ
հույս ունեմ
միշտ հույս ունեմ,
որ իբրև կվերադառնաս
ես գիտեմ
կվերադառնաս 
ու կմեկնես ինձ քո ձեռքը
ու ինձ կտանես
ինձ կտանես
ինձ կտանես
ինձ կտանես..

թարգմանեց՝
Ռուզան Պետրոսյանը

վերջերս այս երգը կատարեց նաև Պատրիսիա Կաասը: